گوندی بون نە شەرمە، لێ تێنەگەهشتنا پەیڤێ تاوانە.

شەبان مزوری

15-08-2023

ئەم کەسێن لباژێری بوین هەر بزاروکاتیا خوە مە پەیڤا فلان کەس گوندیە بهیستی یە، لێ ئەڤ گوتنا گوندی مە وەرگرتی یە وەک پێناسەک بو کەسەک پاشکەفتی. لێ پرس ئەوە گەلو راستی یەک بو ڤێ هەیە؟ ئایا گوندی بون نیشانا هزرکرنێ یە یانژی نیشانا جورێ هزر کرنێ یە؟ لەوما ئەزدێ هەولدەم لڤێ نڤیسینا خوە لسەر ڤێ پەیڤێ راوەستم وەک دیاردەک جیهانی.

فلان کەس گوندی یە نەک تەنها کورد بکار دبەن بەلکو پرانیا وەلاتێن من سەرەدان کرین، فلمێن وا دیتین، پەرتوکێن وان خواندین یانژی تێکەلیا راستەوخوە من لگەل هەبویە پەیڤا فلان کەس گوندیە بکار دبەن ژ دەرڤەی خەلکێ وەک گەرئاڤا ئەرەبی پەیڤا کوچەر بکار دبەن، ئەڤەژی ڤەدگەریت بو وێ یەکێ کو لدەف وان باژار نەبوینە بەلکو گوند هەبوینە و پرانیا خەلکێ وێ دەڤەرێ کوچەر بون ( بەدەوی )، واتە کەسێن ئاکنجی نە بون.

بمن ژبو ئەم سەرەدەریەک تەندوروست بکەین دگەل ڤێ پەیڤێ دڤێت ئەم پێناسەک بدەین گوندی ژ ئالیێ هزر و بیرکرنێڤە، هەردەما مە ئەڤ کارە کر وێ دەمێ ئاسانە ژ تێگەها هزریڤە ئەم بزانین گوندی کی یە و بوچی گوندی بون نە شەرمە.

هەرکەس ژمە ئەگەر تەماشەی گوندێ خوە بکەت دێ بینیت گوند هەمی یەک رەنگن و یەک هزرن، یەک جورێ بەرگا هەیە، هەمان چورێن خوارنێ چێدکەن، یەک ئولن و دناڤا ئول یەک رێرەون. خەلکێ یەک گوند یان موسلمانن، ئێزدینە، فەلەنە یانژی ئولەک دینە. ئەڤ رەنگێ ژیانێ کارتێکرنا خوە دکە لسەر بەرتەنگیا ئاسویێ هزرکرنا خەلکێ گوندی. هەر ژ زاروک ژدەرڤەی کێشێن کومەلایەتی ( هەڤرکی لسەر ئاڤێ، کوزێ، بوستەک ئاخێ ) گوندی دو چارەی هزر و رەفتارێن جودا نابیت.

دەرئەنجاما ڤێ وا دکەت کو بو کەسێ گوندی گەر ئەستەم نەبیت زۆر گرانە هزرەک دن بهەبینیت ژ دەرڤەی هزرا خوە، ئەڤەژی دبیتە ئاستەنگەک مەزن بو کەسێ گوندی دەما ژ نیشکەکێڤە ژ گوندی دچیت ناڤ باژەرەکی.

لباژێری پێچەوانەی گوندی ژ زاروکی مروڤ گونجیایە لسەر پر رەنگیا جڤاکێ دهەمی بوارەکی دا ( بەرگێن، خوارنێن، ئولێن، رەفتارێن، هزرێن جودا ). ئەڤ پر رەنگیا جڤاکا باژێری کارتێکرنا خوە هەیە لسەر جورێ هزر کرن و هەباندنا بوچونێن جودا لدەف خەلکێ باژێری. لڤێرە باژێر واتە نە وەک هەڤ هزرکرن لێ دهەمان دەمدا دورستکرنا هەرمونیەکێ دناڤا خەلکێ باژێری دا. ئەگەر ئەم لسەر ئامیرێن موسیقێ راوەستین، وەک تەمبور، دەهول و زرنا، کەمانچە، بلویل، دەف….. هتد، مروڤ تەماشە بکەت وەک گوندەک وێ دەمێ ئاسانتر دبیت مروڤێ گوندی ناس بکەت. خەلکێ گوندی دێ بینی بئاسانی هەردەم دکارە گوهدای، تەمبور، دەهول و زرنا، دەفێ یانژی هەر ئامیرەک دی هەمی ژیانا خوە گوهداری بکە. لێ پێچەوانەی گوندیا، باژێری نکارە هەمی دەمێ خوە دیهداریا ئامیرەتەکی یان دوو یا بکەت، لەوما ل باژێری ئەرکێستەر دوروست بون و هەمی موسیکژەنا هەرچەند ژ خوە رازی بن بو دەرکەفت کو کارێ بهەڤرا بەرهەمێن جوانتر دەردخیت و دهەمان دەمدا بەشداران باشتر ددەت ناسین ل ناڤا خەلکی دا.

بکورتی و بکوردی مروڤێ گوندی یەک دەندەیە د شێوێ هزرکرنێ دا و بئاسانی نکاریت هزرێن نوی بپەژرینیت و بەرەڤاژی ڤێ کەسێ باژێری هەر ژ زارۆکاتیا خوە بپر رەنگی و هزر و بیرێن جودا و پرانیا جارا هەڤدژرا مەزن دبیت لەوما کەسەک ڤەکریە و گوهدارا هەرکەسی دکارە بکەت لێ مەرج نینە پێ قایل بیت.