لگه‌ل گه‌مشویا نه كه‌ڤه گه‌نگه‌شێ
د. شه‌عبان مزوری
په‌یڤا ( Idiot ) كو كوردیا وێ گه‌مشویه سه‌دا هه‌ڤده‌یا زاینێ ژ لایێن ده‌رون ناساڤه و بسپورێن ئێشێن ده‌رونی هاتیه بكارئینان ره‌نگه‌ك فه‌رمی و به‌ربه‌لاڤ. زۆر جاران دكه‌ڤن دا ئه‌ڤ په‌یڤه هه‌ڤسه‌نگ بویه لگه‌ل په‌یڤا بیركول لێ ئه‌ڤ گه‌مشو پرانی بو وی كه‌س تێ بكارئانین ئه‌وێ زه‌حمه‌ت به خوه فێری تشتا بكه‌ت یانژی خوه تێبگه‌هینیت. لڤان دو سه‌د سالێن دوماهیێ زۆر كار هات كرن ژبو مروڤێ بیركول و گه‌مشو ژهه‌ڤ بێ جوداكرن.
هه‌ر كه‌س ژمه دڤێت هه‌ولبده‌ت كو لگه‌ل مروڤێن گه‌مشو نه كه‌ڤیت گه‌نگه‌شێ، چونكه پشتی ده‌مه‌ك كورت دێ ئاشكرا بیت كو مروڤ یێ كه‌فتیه‌ت هه‌ریه‌كا تیردا و ژێ ده‌رناكه‌ڤیت پاقژ. هه‌ر چه‌نده تو هه‌می گوتنێت خوه پشراستكی ب به‌لگه‌یێن زانستی دێ شه‌رمزار، هوستیخوار و شكه‌ستی ژ گه‌نگه‌شێ ده‌ركه‌ڤی و دبیت ئه‌ڤه بوته وه‌ك كه‌سه‌ك زانا ببیته برینه‌ك ده‌رونی و ده‌مه‌ك درێژ ئازارێ ژێ ببینی. هه‌ركه‌س ژمه ل ده‌وروبه‌را خوه ته‌ماشه‌كه‌ت دێ بینیت هه‌می ئالوزی و ئاسته‌نگیێن ژیانا مه سه‌رئه‌نجامێ كارێن بێ به‌رپرسیارانه‌یێن مروڤێن گه‌مشونه.
ئه‌گه‌ر ئه‌م بله‌ز ته‌ماشه‌ی ئه‌ڤرویا خوه بكه‌ین و پێداچونه‌ك بله‌ز لسه‌ر مێژویا هاتی نڤیسین دا بكه‌ین، دێ بینین كو هه‌زارا مروڤێن گه‌مشو وێن كه‌فتین كوپكا ده‌ستهه‌لاتێ، جهێن هه‌ستیار له‌وما دبینی بوینه ئه‌گه‌را وێرانیێن مه‌زن.
هه‌لبه‌ت پێشڤه‌چونا ملله‌ت و وه‌لاتا بمن زۆر گرێدای ئاستێ هوشیاری و به‌رپرسیاره‌تیا هاولاتیانه، چه‌ندین هاولاتی هوشیار بن بوی ئه‌ندازه‌ی دێ رێگربن ل كه‌سێن گه‌مشو كو بكه‌ڤن جهێن بریارده‌ر و چه‌ندین هاولاتی ده‌روێش و دامای بیت بوی ئه‌ندازه‌ی دێ رێكخوه‌شكه‌ربن ژبو ئانینا گه‌مشویا بو پوستێن بریارده‌ر. هه‌لبژارتنێن ئه‌مریكا به‌ریا هه‌فتیه‌كێ ئاستێ هوشیاری و به‌رپرسیاره‌تیا هاولاتیێن ئه‌مریكی نیشاندا. من بخوه گومان نینه كو كه‌سه‌ك گه‌مشو وه‌ك ترامپ ده‌ما دبیته سه‌روكێ زلهێزترین وه‌لات لدونیایێ نیشانا گه‌مشوبونا به‌شه‌ك زۆر مه‌زنه ژ جڤاتێ. به‌شه‌ك زۆر ژ خه‌لكێ ئه‌مریكا دژیانا خوه‌دا به‌شداری د هه‌لبژارتنا دا نه‌كرینه، ئه‌ڤ به‌شه وه‌ك بێژین بو وان تا ڤان هه‌لبژارتنا گرنگ نه بو كوی سه‌ركه‌ڤه، چونكه یێ قایل بو بژیانا خوه، لێ ڤێ جارێ پرانیا خه‌لك به‌شداری د هه‌لبژارتنا دا كرن، ژبو رێ لترامپ بگرن نه ژبو كو وانا بایدن دڤێت به‌لكو ژ كه‌ربێن ترامپدا. چونكه پرانیا ئه‌مریكیا ترامپ وه‌ك مه‌ترسی دیتن لسه‌ر پاشه‌روژا خوه. و وه‌لاتێ خوه.
به‌شه‌ك ژ گه‌مشویا هه‌یه كاره‌كێ چه‌وت دێ كه‌ت كو بێی هیچ سوده‌كی بگه‌هینیت خوه وه‌ك تاكه كه‌س، لێ زیانێ دده هه‌ڤال و هه‌ڤكارێن خوه. بو نمونه مه زۆر جاران دیتیه یاریكه‌ره‌كێ فوتبولێ ژبو تشته‌ك پر بێ نرخ یانژی بچوك وێ كارڤه‌دانه‌كێ شانی بده‌ت كو ببیته ئه‌گه‌را ده‌رخستنا وی یاریكه‌ری ژ یاریێ و بڤی ئاوای دبیته ئه‌گه‌رێ دوراندنا تیما وی. لڤێره بمن گرنگه هه‌ر تاكه كه‌س هزرا خوه باش بكه به‌ریا هه‌ر بریاره‌كا بده‌ت. گه‌مشو به‌رهه‌مه‌ك سروشتیه یانژی ده‌ستكردی یه، ئه‌ڤ پرسه‌ژی وه‌ك زۆر پرسان چه‌ندین به‌رسڤ بو هاتینه لێ بمن گه‌مشو ده‌ستكرده‌نه، به‌رهه‌مێن ده‌ستهه‌لاتداریا گه‌مشویانه، له‌وما دبین لجڤاكێن پێشكه‌ڤتی گه‌له‌ك گه‌مشو ناكه‌ڤن جهێن بریارده‌ر ژبه‌ر هشیاریا جڤاكێ.
ده‌ستهه‌لاتدارێن توته‌لیتار و پاشڤه‌رو چونكه رێبه‌رێن وان گه‌مشونه بهه‌می ئاوایه‌كی هه‌ولدن د ده‌ن ته‌ڤایا تاكێن جڤاكێ گه‌مشو بكه‌ن، واته به‌نج بكه‌ن. ئه‌ڤ گه‌مشو كرنه سه‌ره‌تا وێ شكاندنا ڤیانا زانین و خواندنێ، ئانكو لاوازكرنا كه‌رتێ په‌روه‌ردێ، بێرێزكرنا برواناما و پیشه‌یا بسپوری. چونكه لڤان وه‌لاتا هه‌رده‌م كه‌شه‌ن گه‌مشو لرێزا پێشینه و رێبه‌رن لهه‌می ئاستا. بروانامێن سه‌خته ، ئه‌ڤسه‌رێن نه خوانده‌ڤا و گه‌له‌ك تشتێن دی نیشانا گه‌مشو كرنا جڤاكێ یه. لڤێره ئه‌ز دخوازم پارچه‌ك ژ هه‌ڤپه‌یڤینا شانویه‌كێ ده‌ما ل زانكویێ بوم ل روسیا سپی من نڤیسی بو، لێ موخابن من هه‌می لبه‌ر ده‌ست نه‌مایه.
دو گه‌نج هه‌ڤ كلاس بون، یه‌ك ژوان كورێ سه‌روكی بو یێ دن ژ ماله‌ك كێم ده‌رامه‌ت و هه‌ژار بو. ئه‌ڤێ هه‌ژار پر دخواند، كورێ سه‌روكی ته‌نها وه‌ك له‌ش لكلاسێ بو.
كورێ سه‌روكی
پشتی مه‌كته‌بێ بچین نه‌چیرێ یان ته نه ڤێت؟
گه‌نجێ هه‌ژار
براسی من دڤێت لێ من زۆر خواندن هه‌یه.
ك س
تو بو هنده دخوینی
گ ه
چونكه من دڤێت ببمه قوتابیێ یه‌كێ
ك س
بوچی؟
گ ه
ژبو ل كولیژه‌ك باش بێم وه‌رگرتن
ك س
ئێ پاشی؟
گ ه
پاشی به‌لكی ماجستێر و دوكتورا بكه‌م و ببم ماموستایێ زانكویێ
ك س
پاشی؟
گ ه
به‌لكی ببم سه‌روكێ زانكویێ
ك س
لدویف دا؟
گ ه
به‌لكی ببم وه‌زیر
ك س
پشتی وه‌زیریێ؟
گ ه
به‌لكی ببم سه‌روك وه‌زیر
ك س
ئێ دێ چه‌وا بی سه‌روك وه‌زیر
گ ه
دێ كاغه‌زێن خوه ئینمه به‌ر ده‌ستێ جه‌نابێ ته
ك س
بكورتی پشتی رێكا درێژ دێ ڤه‌گه‌ری به‌ر ده‌ستێ من و تو هه‌رده‌م دبێژی من بخوینه، باشه من زانی تو بوچی دخوینی، لێ ژ كه‌ره‌ما خوه بێژه من ئه‌ز بوچی بخوینم؟
بكورتی و بكوردی ل وه‌لاتێ منژی كاغه‌زێن زانا ل به‌ر ده‌ستێ گه‌مشویانه.