کورد و دیالیکتیکا دوستێ دوژمنى دوژمنە…
پشکا سیێ
جاسم محمد شەرنەخی
کارتێکرنا (سایکس – بیکو) یا وێرانکەر بەریا ڤێ گۆتارێ مە فوکسەکا ڕۆناهیێ ل سەر بونیاتێ سەرەکیێ دەردەسەریێن مە کوردان ئێخستیبوو، ئەو ژى تێکەفتنا د تەلهەچالا (دوستێ دوژمنى دوستە…)ـدایە؛ چەوان ئەڤ مللەتە د مێژوویا نویدا ب ئاگرێ هێزێن خوەیێن خەباتکەر شەوتیە، ب چ ئاوایى هێزەکا کوردییا ڤى پارچەى ژلایێ دوژمنێ کوردان ل کنارێ دویترێ کوردستانێ هاتیە بکارئانین، چ نەبێژین دەربێن هەستى شکێن ل برایێن خوەیێن هەڤنەتەوەىی وەشاندینە، یێن پارچەیا دویتر ژى قەت تەرکەخەمى و سستاهى نەکرینە د تێکدانا پێشڤەچوونا گەلێ کورد ل ڤی پارچەى، جاران ژبۆ بەرژەوەندیێن خوەیێن حزبی کوردکوژى کرینە، بێ گومان بەهرا شێرێ ژ بەرژەوەندییان کەفتیە دخانەیا بەژەوەندیێن دوژمنێن کوردان دا!
نها ژى ب فەر دبینم ل سەر دوو فاکتەرێن سەرەکیێن ڤێ کێشەیا دەیکا هەمى کێشەیان (دیالیکتیکا دوژمنێ دوژمێ دوستە…) ڕاوەستم، فاکتەرەکێ زۆر مەزن یێ دەرەکى، پاشان ئێکێ خۆیەتیێ ناڤخویى ژى بەحس بکم. فاکتەرێ هەرە مەزنێ دەرەکى یێ دژوارتین کارتێکرن د بەررئاتافکرنا کوردان کری و ئێخستینە ل ژێر دلۆڤانیا دیالکتیکا ناڤهاتى ژ وێ پێلانا ژەهراوییا (سایکس – بیکو) دەرئەنجام بووییە، بەربانگترین ڕێکەفتنا نێڤدەولەتى یا ل 16-5-1916 د ناڤبەرا فەرەنسا و بریتانیادا ل دۆر دابەشکرنا وەڵاتێن ل ژێر دەستهەڵاتا ئمپراتۆریا ئوسمانى بەریا کەفتنا وێ و دانانا نەخشەیەکێ سیاسیێ نوى بۆ ڤى بەشێ جیهانێ بوو، گۆرەى وێ ڕێکەفتنێ ب ساتۆرا دولەتا دپلوماتکارێ ئینگلیزى مارک سایکس و دپلوماتکارێ فەرەنسى (فرانسوا جورج بیکو) کوردستان هاتە پارچەپارچە کرن و ل سەر چار دەولەتان (عیراق، ئیران تورکى، سوریا) هاتە بەڵاڤکرن.
ب وى ئاوایى مللەتێ کورد وەکى سێویێن بێ خودان لێ هاتن، ل هەر چار پارچەیێن شەرعیەتا نێڤدەولەتییا زالم وەرەرگرتین بوونە کەمینە، لەوا خلاسبوونا گەلێ کورد ب باسک و ملێن خوە و ب شیانێن خۆیەتى ژ هەر دەولەتەکێ ژ وان ل هەمى دەم و زەمانان ئەستەم بوویە، لەوا ب سرۆشتى و لۆژیکى پێدڤى پشتەڤانیکرن و ئالیکاریێ بوویە، یێ وانەیەکا سیاسەتێ بزانت زۆر پشتڕاستە دەولەت ژ بۆ کۆمێن سیاسى و تەڤگەڕێن ڕزگاریخوازى کومەڵگەهێن خێرخوازی نینن، دەمێ چەکى پێدڤى بدنە هندەک شۆرەشگێڕان بەریا دانێ دڤێت پشتڕاست بن ژ ڕاستیا تێکەفتنا وان شۆڕەشڤانان د تەڵها (دوژمنێ دوژمنى دوستە…)دا، واتە: یێن ئالیکارییا چەکى و لوژستیکى وەردگرن ئەو دبنە داردەستێن وان بۆ دوژمن و هەڤڕکێن وان چ ل دەرڤە چ ل ناڤخۆ، چونکى یێ چەکى ددتە هندەک کوردان هەر ئەوى بخوە ژى کێشەیەکا کوردى هەیە، تەڤگەڕەکا ڕزگاریخوازى ل دژى وى ژى هەیە، لەوا ئۆتوماتیکى یێن هاریکارى ژێ وەردکرن ئەو خەباتکەرە ل دژى برایێن وان یێن کورد د پارچە وەڵاتێ وان یێ تایبەتدا دهێنە ئستیغلالکرن و ب کارئانین، د دەمێن شەرێن گەرمدا شۆرەشڤان دبنە چەکدارێن دوژمنى، د شەڕێن ساردا ژى وەکى کارتەکا فشارێ و پاشێ بۆ قوربانیکرن و صافیکرنا حەسێبان و بۆ کوردفرۆتنێ بکار دهێن!
ئەگەر سایکس-بیکۆ نە ب ڤى ڕەنگێ هندە بیژییاتی و شارەزایی و ترسناکبا ؛ هەلبەت دا کارتێکرنا وێیا خراب دژى کوردان زۆر سڤکتربت؛ بۆ نموونە: ئەگەر کورد کربانە دوو بەش تنێ، واتە دا کەڤنە د دەڤێن دوو گورگاندا ل شوینا چاران، وى دەمى مللەتێ کورد ل هەر چار دەولەتان نە دبوونە کەمینە، ب ئاسانى دا کارن خوە ڕزگار بکن. یا ئاشکەرایە ؛ ئمپریالیستا جیهانى ژ ڤێ پێلانا نێڤدەولەتى هندەک ئارمانجێن دویتر ژى هەنە ژ وانان: کورد کرینە بومبەکا باركرى، ھەمی دەمان ژبۆ وان یا بەرهەڤە بۆ تەقینێ، ب وێ یەکێ ئەو چار وەڵاتێن بەحسێ وان هاتیە کرن ئێخستینە ل ژێر کەڤ و کونترۆلکرن و ڕەشبگیریا (ئبتزازا) سیاسى. کورت و کرمانج: وە کرینە نە کورد خوەشیێ ب خوە ببن نە بهێلن مللەتێن ڤێ دەڤەرێ یێن دویتر ب تەناهى بژین، ئەها هۆسان دروستە بێژین: سیاسەتا ئنگلیزا بەحرە، دەریایا ئبلیسیە!
ب ڕاستى ژبۆ دیارکرن و شرۆڤەکرنا ئەگەرێن ناڤخویێن پیس تێکەفتنا بزاڤ و تەڤگەڕێن کوردى د پیلانێن (دوستێ دوژمنى دوستە…)ـدا ل ڤێرێ بیاڤ زۆر نەما، لەوا دێ ب کورتى بێژین: خوەپەرێسییا بەهرا پتر ژ سەرکێشێن کوردان، ئەزئەزى و نەقبوولکرنا یێ بەرامبەر، جهیبوون و بێ تفاقى، بەرەلاییا حزبییا زێدە، عەقلیەتا پاشڤەمایا جڤاکێ کوردى، دەرۆنخرابییا گەڤنا کوردان یا ژ ئەگەرێ دۆمدرێژییا ستەم و ل ژێر دەستیێ خورتبووى،
ڤان ئەگەران و گەلەکێن دن کورد پاڵداینە و هەر پاڵداینە تا هاڤێتنە د چالا ( دوژمنێ دوژمنى دوستە…)دا، ب ئاوایەکێ هەتا د شەرێن ململانەیا حزبى ل سەر ئاستێ پارچەیەکا دەستنیشانکرى مینا د کوردستانا باشۆردا لەیزتن و بێ ڕیزى ب گیان و خوین و دەنگینا (سومعەتا) کوردان و دیسان یارى ب پاشەرۆژا مللەتى ژى ھاتینە کرن، وەکى مە دیتى ئەڤى لایەنى بێى دوو دلى هێزێن سەددامى ئینان هەولێرێ، یێ دن ب ئاسایى یێن ئیرانێ دئینان! یێ بڤێت خوە هوشیار بکت، ئەڤە بەسە، یێ نەڤێت ژ خەوا بێفامیێ ڕاببت، چەند خامە درێژ بکت و نامەیێ پڕى قڕێژ بکت، ژ وی ڕا بەیهۆدەیە..والسلام.