ڤایرۆسێ کۆرۆنا چیە و نیشانێن وێ چنە؟
زێدەباری بەلاڤبوونا ڤایرۆسێ کۆرۆنایێ ب ئاوایەکێ بەرچاڤ، کو د نها دا بوویە ئەگەرێ سەرەکیێ داخستن و ڕاگرتنا، جهێن گشتی و هاتن و چوونا خەلکی د جیهانێ، لێ هەیا نها ژی چارەسەری نەهاتیە دیتن و بەلاڤبوون و مەترسیا وێ بەردەوامە، زانیاریێن زۆر لسەر نەهاتنە زانین.
سازیا ساخلەمیا جیهانی (WHO) ب هووری لسەر ڤی ڤایرۆسی ڕاوەستیایە و دبێژیت، ڤایرۆسێ کۆرۆنایێ خێزانەکا مەزنا ڤایرۆسانە کو توشی مرۆڤ و ئاژەلان دبن. د مرۆڤان دا چەند جۆرێن ڤایرۆسێن کۆرۆنایێ ئاریشە و ئاستەنگیا د کۆئەنداما هەناسەدانێ دا دروست دکەن، هەروەک جۆرێن ڤیرۆسێ کۆرۆنایا سارس کو ل ٢٠٠٣ێ یێ بەلاڤبوو و ڤایرۆسێ کۆرۆنایا مێرس کو ل ٢٠١٣ێ بەلاڤبوو. نووترین ڤیرۆس ژ خێزانا کۆرۆنایێ پێکدهێت ژ کۆڤید-١٩ (پەتایا ڤایرۆسێ کۆرۆنایا ٢٠١٩ێ).
نیشانێن ڤایرۆسێ کۆرۆنایێ چنە؟
ژ نیشانێن دیارێن ڤایرۆسێ کۆرۆنایا (کۆڤید-١٩) ئەڤەنە، تا، ماندیبوون، کۆخکەکا هشک. چێدبیت هندەک ژ نەخۆشان ئێش و ئازار، پەرسیڤ، ئیلتیهابا دفنێ، ئیلتیهابا حەفکێ و زکچوون هەبیت، ئەڤ نیشانە هێدی هێدی لسەر نەخۆشان دەرکەڤن، لێ د هندەک کەسان دا، بێ دەرکەفتنا نیشانە و بێ هەستکرن ب ئازارێ توشبوون ڕووددەت.
پڕانیا خەلکی (٨٠٪) بێ پێدڤیا تایبەتا ساخلەمیێ ژ پەتایێ چێدبن، ژ شەش کەسێن توشبوویێن ب ڤایرۆسێ کۆرۆنایێ (کۆڤید-١٩)، یەک کەس ب توندی توشی ئاریشەیا هەناسەدانێ دبیت، هەروەسا کەسێن ب تەمەن و ئەوێن نەخۆشیێن دۆمدرێژ و بەروەخت وەک (بلندیا فشارا خوینێ، نەخۆشیا دلی یان شەکرێ) هەی، ب گرانتر توشی ڤایرۆسی دبن. هەروەسا پێدڤیە ئەو کەسێن تا، کۆخک، بێهنتەنگی هەی ئاگەهداری ساخلەمیا خۆ بن