نڤست سولتان ژ خەو رابو قەرەج
شەبان مزوری
رەجەب تەیب ئەردوگان ژ کەسەک نەنیاس، لژیێ ١٣ سالی مالا بابێ وی هاتن ئستەنبول، لگەرەکەک هەژارێن وێرێ،ئەردوگان خواندنا خوە ل خواندنگەهەک ئیسلامی بەردەوامی پێدا، شەربەت و نانێ کونجیا لسەر جادێ دفروت، بو یاری کەرێ فوتبولێ.
لێ تشتێ وەرچەرخان د ژیانا ویدا کری، دەما چوی زانکویا مەرمەرە و لوێرێ تێکەلی لگەل نەجمەددین ئەربەکان کر، کو بو یەکەمین سەروک وەزیرێ تورکیا یێ ئیسلامی. ئەڤ تێکەلیە بو ئەگەرا وێ یەکێ کو ئەردوگان زو دناڤ رێکخستنا برایێن بوسرمان بچیتە پێش. ئەردوگان کەسەک بدەڤ و ئەزمانە، زۆر جوان درەوا رێکدخە، ژ بو نەتەوێن هزر نەکەن و شروڤا گوتنا نەکەن. ئاخەک زێرینە کو مروڤێن وەک ئەردوگان بێنە پێش.
کێشەکا سەرەکیا ئیسلامیێن تورک دورویتیا ناڤبەرا نسناما نەتەوی و ئولی، ژ لایەکی وەک ئەندامەک ناتو هەمی دەستهەلاتدارێن تورک ژ دورستبونا دەولەتا تورک هەیا ئەڤرو هەولداینە نێزیکی ئەوروپا رۆژئاڤا و ئەمریکا ببن، تەنها هێزێن ئیسلامی هەولداینە لسەر هەردو وەریسا یاریێ بکەن، نژە خوە ژ ئەوروپا دکەن و نەژی زۆر خوە نێزیکی وەلاتێن بوسورمان دکەن.
پرسا دویەمین بو هەمی رێکخستن و سیاسەتمەدارێن تورک، پرسا کوردیە ل باکورێ کوردستانێ، لێ دڤێت بێژین کو دڤێت پرسا هەمی هێزێن تورکیا یەک دورویشم هەیە: ( یەک وەلات، یەک زمان، یەک ئالا ). چەوا کەساتی و رێکخستنێن تورکا بدرێژیا مێژویێ کورد بکار ئیناینە ب شێوەک سەرکەفتی دەما پێتڤیا وان بهێز و دەنگێ کورد هەی، وەسا دشێم بێژم ئەردوگان و ئاکەپە سەرکەفتی بون دڤی بواریدا.
پشتی هاتنا ئاکەپە بو سەر دەستهەلاتێ ئەردوگان خواستەکا کۆنترۆلکرنا هەمی چەمکێن دەستهەلاتێ بو خوە ڤەنەشارتیە. لێ هەمی بپلانەک دارێژتی کر. دەما قەدەغا کژارکرنا پۆلیتیکێ لسەر نەمای، پوستێ سەروک وەزیر ژ ئەبدوللا گول وەرگرت و پوستێ سەروک کومار پێ بەخشی، ئە کارە نە ژڤیان بو بەلکو پوستێ سەروک وەزیری گرنگتر بو.
پشتی ئەدوگان بوی سەروک وەزیر دەستپێکر بژناڤبرنا هەڤرکێن خوە. یەکەمین قوربانی هەڤبیر و هەڤرێیێن وی بون ژناڤا ئاکەپێ. بەشەک نەچار کرن ژناڤا پۆلیتیکێ دەرکەڤن، دوسیە بو بەشەک دی دوروستکرن. پشتی بوی سەروک کومار دەستور گوهارت و تورکیا ژ وەلاتەک پەرلەمانی بو وەلاتەک سەروکایەتی. داود ئەهمەدئوغلو سەروک وەزیرێ تورکیا، خوەدانێ ستراتیجیا ( تورکیا بەرەف سفر گرفتاریا ) نەچار بو ژ ئاکەپێ دەرکەڤیت وەک بەشەک مەزن ژ سەرکردێن ئاکەپێ، چونکە ژسفر گرفتاری تورکی بو هەمی گرفتاری. خەونا سولتانی و کوچکا هزار ژوری وەکر کو هەما بێژە ئەستەمە تو کەسەکێ ناڤدار بەری بیست سالا لناڤا ئاکەپێ ئەڤرو مابیت.
هەر ژ دەما ئەردوگان بوی سەروک کومار هەیا روژا ئەڤرو ئابوریا تورکیا بەرەف لاوازی چویە، ژ گەفێ سولتانی دەستبەردار نە بو لێ پشتی هەر گەفا لهەر وەلات کری هوستی خوار یێ خوە چەماندی و داخوازا لێبورینێ یا کری. شوینا خەلکی ددا کو سولتان دێ قودسێ رزگار کەت، لێ لسەر دەما ئەردوگان باشترین تێکەلیا د هەمی بوارەکی دا هەبوینە و هەردەما گوتنەک نە جوان هەمبەر ئیسرائیل کربا دا بخزمەت بەرکەفتی بو ئیسرائیل قەرەبو کەت. چیروکێن سولتانی گەلەک لێ خوە چەماندنا بو روسیا مە هەمیا لبیرە.
ئەم نوکە دبین سولتان ڤەگەریا سەر کوکا خوە و دەست بکارێ قەرەچیا خوە کر. هەمی هەلویستێن هەمبەر سیسی هاتن گوهارتن، ئیخوانێن مسرێ یان هاتن دەرکرن یابنژی هاتن دەست و ئەزمان بر، دوسیا خاشقچی ژبو سەرەدانا ئومرێ هاتە گرتن. سەرشور و ملکەچ چو ئیمارات. بو من تشتێ هەرێ بالکێش چونا قەرەچ سولتانی بو بو سەئودیێ.
راگایەندنا تورکی بەلاڤکر کو قەرەچ سولتان لسەر داخوازیا فەرمیا شاهێ سەئدیێ دێ سەرەدانا وی وەلاتی کەت. لێ راگەهاندنا سەئودی پێچەوانە نوچا سەرەدانا وی بەلاڤ نەکر ل دەستپێکێ و پاشان گوتن کو قەرەچ سولتان هاتیە ئومرێ و داخوازکریە شا و شانشینێ سەئودی ببینیت. باوەر دکەم ئەو کەسێن مە وێنە دیتین ل کوچکا شاهی باشترین بەلگەنە بو بارە دەرونیێ قەرەچ سولتان.
دەما کەسەک بفەرمی سەرەدانا وەلاتەکی دکەت، ئەگەر کەسێ یەکەمین نەشێت پێشوازیێ لێ بکەت، کێماسی دڤێت لفروکەخانێ کەسێ دویەمین پێشوازیێ لێبکەت، لێ لدویف پێزانینێن من هیچ کەسەک خوەدان پوستەک بلند و فەرمی ل پێشەوازیا قەرەچ سولتان نە بو.
بکورتی و بکوردی ئەگەر دوژمنێ مە کوردا، چونکی بدرێژیا مێژویا مە کەسەکی وەک تورکا دوژمنیا مە نەکریە، ئەو ئامادەبیت دەستێ، خەلکێ ماچ کەت، خوە بچەمینیت بو وان، تەنها ژبو ژبنبرنا مە کوردا، بوچی ئەم کورد نەشێین پیچەک خوە بو یەکتر بچەمینین، چونکی دەما گەمی بنئاڤ بو، هەمی پێکڤە دێ مرن.