كورد و دياليكتيا دوژمنێ دوژمنى
(پشكا ئێكێ)
جاسم محمد شرنەخى
كێشمەکێشەیا (دوستێ دوژمنى دوژمنە و دوژمنێ دوژمنى دوستە)، د بیاڤێ پەوەندیێن دەرەکیدا هەر ژ کەڤندا هزرەکا کارپێکرییە، ئەڤ چەندە زۆر لۆژیکى و بەرئاقلە، چونکى دوژمنێ دوژمنێ زیانا نەیارێ مرۆڤى کێم دکت، ل گەل مرۆڤى بەشدارى لێدانا دوژمنى دبت، بەرۆپشت دوستى دوژمنێ ژى ئوتۆماتیکى دبتە هەڤکارێ وى، ل گەل دوژمنى دکەڤت ئێک چەپەردا ژبۆ ژناڤبرنا مرۆڤى. ل هەمى کنارێن جیهانێ د دەمێ خوەیێ گونجاى و پێدڤیدا ھەڤکێشەیا بابەتێ مە ل سەر ڕۆلێ خوەیێ کاریگەر دیتیە و دبینت و هەتا دونیا ژى هەیە هەر دێ بینت، هەمى تەڤگەڕان هەتا یێن چاکساز و پێغەمبەران ژى بکارئانیە،
نموونە ژبەر ئەگەرێ پڕانییا وان ناهێنە هەژمارتن، لێ سەرەڕاى ڤێ بەرەڵاڤبوون و مشەییا وێ هەر وەختى و بنەمایەکێ گهۆڕەک (موتەغیر) بوویە، یا دیارە بەردەوام ب شەڕ و جەنگانڤە پێڤەگرتى و پەیوەندبوویە، پشتى ئاگرێ شەران د ناڤبەرا لایەنەکێ و دژبەرێ وى دڤەمریت، ئەڤ هەڤکێشە ژى ب دویماهى دهێت، دۆستینى ژ بۆ شەنگستەیێن خوەیێن سرۆشتى ڤەدگەڕێت. ب کورتى دێ شێم چەند ساڵۆخەتێن لوژیکى و فەلسەفى بدمە دیالکتیکا: (دوستێ دوژمنى و دوژمنێ دوستى):
بەریا هەر تشتەکێ ئەڤ بیردۆزە د سەردەمێ شەڕێن سار و گەرمدا پەیدادبت، ژیێ وێ نەیێ درێژە و نەجێگیربوویە (نەسابتە)، دهێت و پاشان دچێت، نامینت تا دەمێ وێ دهێت دیسان سەرێ خوە هەلددت، ل بیاڤێ پەیوەندیێن دەرەکی بکار دهێت، ب ئاوایەکێ گشتی ئەها هۆسان ل جیهانی دهێتە دیتن. لێ یا تایبەت بمە کوردانڤە دشێن ب بستەهى بێژین:
تەرزەکێ زۆێ جودایە، جارێ دا بەرێ خوە بدینە شەرێن مللەتێ کورد ل گەل یێن دیتر، بلا تەنها بەحسێ مێژوویا سەردەم و نوی بکین، گەلێ مە نەشیایە ڤێ یاریا لوژیکى و دیالکتیکى ژبۆ بەرژەوەندیێن خوەیێن نەتەوەیاەتى و نشتمانى یێن بەروەخت و دەمدرێژ ئەنجام بدت، کورد قەت نەببوون لەیزکەرێن کارا، بەرۆڤاژ موحەققەق لەیزتن پتر ب گەلێ مە و ب باب و کالێن مەیێن نێزیک بەردەوام دهاتە کرن. وەکو نمۆنە هەر ل سەردەمێ ناکۆکى و شەرێن میرنشینان و پێڤەوەرە تا نها،
هەر چەوان بت دڤێت بەحسێ چەند پارچەیێن گرنگێن مێژوویا نوى بکین، نەخاسمە ڕۆدانێن ل ڤێ دەڤەرا ڕۆژهەلاتا ناڤین ژلایێ ئیرانێ ب باسکێن شاهـ (موحەمەد رزا پەهلەوى) (1919-1980) دهاتە کرن، و پاشان یێن پشتى وى هاتین، تایبەت د سەردەمێ شەرێ کەنداڤیێ ئێکێ د ناڤبەرا عیراق و ئیرانێدا ژ ساڵا 1980-1988، و هەلبەت چاڤێن مە ب زۆقکرن و تەرکیزەکا زێدەتر ل مێژوویا شۆڕەشێن کوردان هەمبەر ڕژێمێن عیراقێ، و سەرهلدان و شۆڕەشا رۆژهەڵاتا کوردستانێ ب سەرکێشیا پارتى دیموکراتى کوردستان-ئیران نەمازە ل دەمێ پێشەوایێ کورد دکتۆر عبد الرحمن قاسملوى سەرکێشى دکر تا ل ساڵا 1989 ل ڤییەنا ب غەدرەکا چەپەڵا کێم وێنە د هەوەکا گەڤتۆگوویاندا هاتیە تیرۆرکرن،
و خەباتا چەکدارییا گەلێ کورد یا سەرکێشیا وێ پارتیا کارکەرێن کوردستانێ (PKK) ژ هەمى ئالیەکێ کوردى ل باکۆرێ کوردستانێ ستاندى، پەکەکە ب سەرۆکاتیا عبد الله ئۆچ ئالان خوەکریە ئەنى و چەپەرەکا تەک تەنیا، د هەمى ڤان شەر و شۆڕەش و ڕویداناندا و ژبلى وانان ژى هێشتا هەنە، مە دیرۆکەکا پڕى مەرکەسات و کوڤاندار هەیە، بەهرا زێدە ژ وان نالباریان ڤەدگەڕێت بۆ ئەنجامدانا دیالکتیکا (دوستى دوژمنى دوژمنە).
لەوا خەباتا چەکداریا لایەنەکێ سیاسیێ باشۆرێ کوردستانێ د ساڵێن هەشتیاندا، ب چاڤێن بەهرا هەرە زۆرا کوردستانیێن ڕۆژهەڵاتێ وەڵاتێ مەیێ مەزن وەکۆ نۆکەرى بەرجەستە دبوو، خەباتکەرێن ڤى لایى ل لایێ دنێ ڕۆژهەلاتى تام مینا چەتێن ڕژێما خومەینى و دوژمنێت خەون و ئومێدێن ڕزگاریخوازیا کوردێن ڕۆژهەلات خوەیا دبوون، چونکى مادەم بزاڤا سیاسیا کوردى ل باشۆر دوستێ دوژمنێت کۆمارا ئیرانێ بوون؛ واتە بڤێ نەڤێ ئەو بزاڤە ببوویە دوژمنێ گەلێ کورد ل ڕۆژهەلاتێ کوردستانێ. ئەڤى بابەتى دێ تەمامیا خوە هەبت، بەلکى بشێین ئەگەرێن زێدە نالبارى و دەردەسەریێن مەیێن زۆر پتر ژ هەمى مللەتێن جیهانێ ل ژێر هێرانا بەرئاشێ (دوستێ دوژمنى دوژمنە) خوەیا بکین، هەمى ژى پێناڤ چێکرنا هايداربوون و هوشياريێ، هیڤیە چاڤەڕێبن.