دەست ژکار کێشانا سەدریان.. عیراقێ بەرەڤ تۆنێلەكا تاریڤە دبەت؟!!
جاسم محمد شرنەخى
گۆرەى یاسایا پەرلەمانێ عیراقێ ژمارە (13) یا سالا 2018، بەشێ (سیێ)، ماددێ (12)، بڕگەیا (دویێ) ئەڤ دەستژکارکێشانا فراکسیۆنا هەرەمەزنا صەدرى (73) پەرلەمانتەر گەهشتە خالا دویماهیێ، پێدڤى هیچ جڤینگرێدانا پەرلەمانى و دەنگدانێ ل سەر نینە، چ ڕیگریا یاسایى ژێڕا نینە. لێ ب چ حالێ هەى بت، ئەڤ پێنگاڤا سەرکردەیێ دیارێ شیعى (موقتەدا صەدرى) هاڤێتى و تەڤ پەرلەمانتارێن وى هەر دجهدا پێگیرى پێ کرن، هەمى چاڤدێر و شارەزایێت سیاسى ل ناڤدا و ل دەرڤە مەندەهۆش و حێبەتیکرن، گەلەک هێزێن سیاسیێن عیراقى تۆشى شۆکرنێ (صەدمێ) کرن، ژوانا هێزێن هەڤپەیمانێن وى یێن دناڤا فیدراسیۆنا (قورتالکرنا وەڵاتەکێ-تحالف إنقاذ وطن)ـدا، من بەحسێ هەڤپەیمانیا (سیادە) ب سەرکێشیا (خەمیس خەنجەر) و سەرۆکێ پەرلەمانێ (موحەمەد حەلبۆسى) یە، دیسان بەحسێ پارتى دیموکراتى کوردستانە.
ئەڤ سپڕایزا مەزن ژ چەندین ڕەخانڤە پیڤەلەرزەکا سیاسیە: 1ـ هەردوو هەڤپەیمانێن خوەیێن ناڤ بۆرین دحالێ واندا هێلان، هەمى ئارمانج و دلخوازیێن مەزنێن وان تێکدان: ژ وانا هەوڵێن سەرۆکێ پارتى بەرێز مەسعۆد بارزانى و حزبا وى ژبۆ دەستڤەئینانا عەرشێ سەرۆک کومارى، و چێکرنا حکۆمەتێ و وەرگرتنا پۆستێن هەرەمەزن و سیادى، ئەڤ هەلویستێ صەدرى هەمى هیڤى و حەزێن بوورین هاڤێتنە ل بەر دلۆڤانیا ڕەشبایێ بیابانێ، صەدرى هەڤپەیمانیا (إنقاذ وطن)، ژ مەزنترین پێکهاتا سیاسیا پەرلەمانى، خودانا نێزیکى (175) پەرلەمانتاران ژبۆ (102) پەرلەمانتاران ئیناتە خوار، هەر چەندە کتەکێن دى چنە سەر ژمارا (102)یێ – ئەگەر هەردوو هێز (پارتى و سیادە) مانە ل گەل هەڤ- چونکى هندەک شوینجهێن صدرتان دێ ل بەر (سیادە) کەڤن. و ل دویڤ یاسا هەلبژارتنا یا ساڵا 2021ێ گرنگترین شوینجهێن (بەدیلێن) صەدریان دێ ب ڤى ئاوایی بن: (هەڤپەیمانا فەتح) یا (هادى ئەلعامرى): (11) کورسى، سەربەخۆ: (11) کورسى، (هێزێن دەولەتێ-قوى الدولە) یا (عەمار حەکیم) و (حەیدەر ئەلعەبادى): (9) کورسى، (دەولەتا یاسا) یا (نورى ئەلمالکى): (
کورسى، (ئیمتیداد) ئەو هێزا تەشرینیا ژ خوەنیشاندانێت گۆڕەپانا تەحریر سەرهلداى: (7) کورسى، بزاڤا (حقوق) نێزکى حزب الله یا عیراقى (حسین مۆنس): (4) کورسى ، تەصمیم ب سەرۆکاتیا (ئەسعەد عیدانى): (3) کورسى، قادمون: (2) کورسى…
ئەڤە ئێکەم جارە دمێژوویا ڤێ پارچەیا جیهانێدا لایەنەک ئەو بخوە بەشدار د حکۆمەتێدا، خوەدى مەزنترین گەلەکۆمیا (کوتلەیا) پەرلەمانى، ژنوى ئەو بهێت و خوە ڤەکێشت، و ژ چى خوەڤەکێشت؟ ژ پەرلەمانى بئێکجارى، ئەڤەیە ئەوا دبێژن: هندى بمینى دێ گەلەک تشتا بینی، یا د ناڤەندێن سیاسیدا سرۆشتى ئەوە: ئەگەر خوەڤەکێشان ژ پشکداریا دحکۆمەتێدا بت، هێزەک خوە ژ حکۆمەتێ لابدت و بچتە بەرەیێ ئوپۆزسیۆنێ، ئەڤ جۆرێ دویماهیێ یێ ڤەکێشانێ صەدریان سێ جارن ل سالێن: 2010، 2014، 2018 ئەنجامدایە، ئەو تشتەکێ ئاسایی بوو، لێ یا سەرێ مرۆڤى دڕاوەستینت ئەوە: هێزەکا خودانا ژمارەیەکا مەزنا ئەندامان، یا نوێنەراتیا زێدەتر ژ (10) ملیۆن کەسان دکت، هندى هەمى کوردان و نیڤەکا سونەیا کورسى دپەرلەمانیدا هەى.
هەر ئەو بهێت دەست ژ پەرلەمانى بەردت، ئەڤە سەیر و عنتیکەیە و ژ عەجێبیێت دونیایێیە. 3- ئەڤێ دەستژکارکێشانێ مێزەیا یاریا سیاسى ل هەمى کاراکتەرێن سیاسیێن عیراقێ وەرگێڕا، گشت کاغەز تەڤلى هەڤکرن، هێزا ڕکابەرا خوە (چارچۆڤەیا هەماهەنگی – الإطار التنسيقي)، ب سەرکێشیا نورى ئەلمالکى زۆر بەرەڤ پێشڤە بر، نێکسەر ئەوان خوە ژبۆ قویناغا داهاتى بەرهەڤ کرن، ناڤێ (مالکى) وەکۆ کاندید ژ بۆ پۆستێ سەرۆک وەزیران و چێکرنا حکۆمەتا عیراقێ دیارکرن، ب دیتنەکا سەرڤەسڤەیا سادە: هەر وەکى صەدرى جوانترین و مەزنترین دیارى ژ وان ڕا پێشکێش کرى. 4
– دەنگۆیێ وێ چەندێ ژى هەیە دەرگەهێ کریارا سیاسى (سەرۆک کۆمار) ژ کوردان بهێتە ستاندن، هەر چەندە ئەز باوەرناکم ئەڤ تشتە ڕۆ بدت؛ ژبەرچەندین فاکتەرێن ناڤخویى و هەرێمدارى و نێڤدەولەتى – نها بیاڤ نینە ئەز ڕێز بکم – لێ ژدەستچۆنا کوردان یا ڤى پۆستى نەیا موستەحیلە ژى. ب هەمى پیڤەران صەدرى شلقکاڤەکا مەزن ئێخستە د گەڕا عیراقێدا، بەلێ ڕەوشا پرۆسیسا سیاسییا ئاڵۆز ئەوى ئاڵۆزتر کر، ژ ڕێکا سەخت بەرەڤ تۆنێلەکا زۆر تاریا دویماهى نەدیار بر.
گەرەکە هەمى شارەزا و شۆلەژى ژ سیاسەتا عیراقێ ل سەر ڕاستیەکێ ڕێککەفتینە ئەوژى ئەڤەیە: ب چ ڕەنگان هێزا کارتێکرنا صەدرى ل سەر پرۆسیسا سیاسى دویر ناکەڤت، ئەگەر هەبۆنا ڕاستەڕاستا ڤى سەرکردێ شیعیێ جەماوەرى و دیسان پەپۆلیست ژ گۆڕەپانا سیاسییا نها خوە لادابت، لێ گۆمان نینە ڕەشەک و سیتاڤکا وى ل هۆڵا پەرلەمانى و ل ناڤەندێن سیاسیێن عیراقێ دویر ناکەڤت، هەیبەت و سەهما صەدرى و کارگەریا وى ناچت. زۆر شاشى و سادەییە مرۆڤ هزر بکت: دێ صەدر بەلا خوە ژ ڕکابەرێن خوەیێن سیاسى ڤەکتن، هزر بکت ئەو چ دارا ناکەتە د خرخالا (تایرێ) عەرەبانا واناندا ئەڤە خەونە، صەدر هێزا جادەیا بەغدا و دەورۆبەر و ژێریا عیراقێ پێیە، دکارت جادەیێ ب شلقینت، زۆر چاڤەڕێیە: هەر حکۆمەتەکا بهێتە چێکرن؛ ئەو ب ئاماژەیەکێ ملیۆنەها خەلکێ ل گۆڕەپانا تەحریرا بەغدا و ل جادەیێن نەجەڤ و گەلەک جهێن دیتر بڕژینت، ئاگرى ل ژێر پیێت حکۆمەتێ هەلکت، نە ڕاوەستت هەتا حکۆمەت ب سەرهەڤدا ب هەلوەشینت، دویر نینە ژى ڕەوش زۆر تێکبچت، عیراق بەرەڤ شەرەکێ ئەهلى بچت، خۆدێ نەکتن خوینا خەلکێ ل جۆکان بهەڕکت.