دهوك ژ مێژە لا مەرکەزیە
د.شه‌عبان مزیری
د ده‌مه‌كیدا به‌شه‌كێ زۆر ژ لایه‌نێن سیاسی ل سلێمانیێ داخوازا لا مه‌كه‌زیه‌تێ دكه‌ن ژ ده‌ستهه‌لاتدارێن هه‌ولێر لێ بباوه‌ریا من بو خه‌لكێ سلێمانیێ زۆر گرنگه هزرا خوه كویر دڤێ پرسێ دا بكه‌ت پێشی ملكه‌چی بریارا هنده‌ك سیاسیا بیت. بكوردی دبێژن ئه‌گه‌ر تو نه‌زانی چاڤده جیرانی، له‌وما دوهۆك باشترین نمونا لامه‌ركه‌زیه‌تێ یه ل هه‌رێما كوردستانا عیراقێ، گرنگه بمن ئه‌ڤ خه‌لكێ دن لهه‌رێمێ بزانیت كانێ ره‌وشا دوهۆك چه‌وانه. گه‌لو ئه‌ڤ لا مه‌ركه‌زیه‌ت بویه مایێ خوه‌شگوزه‌رانیا خه‌لكێ؟ یانژی به‌ره‌ڤاژی وێ یه‌كێ بویه مایێ به‌دبه‌ختیێ؟
ده‌ما راپورت تێن به‌لاڤكرن دوهۆك تێته هه‌ژمارتن ژ هه‌ژارترین پارێزگه‌هێن هه‌رێمێ و دهه‌مان ده‌مدا گرانترین پارێزگا بهه‌می كه‌لوپه‌ل و خزمه‌تگوزاریا. دوهۆك بیاسایێن ده‌رڤه‌ی هه‌رێمێ تێته رێڤه‌برن و تشتێ لسه‌ر دوهۆك ده‌رباس دبیت لسه‌ر پارێزگه‌هێن دن ده‌رباس نا بیت. نمونه زۆرن و ئه‌ز دێ هه‌ولدم ب به‌شه‌ك ژوان نمونا به‌رسڤ بده‌م.
هه‌ر ژ هاتنا ده‌ستهه‌لاتداریا كوردی هه‌یا رۆژا ئه‌ڤرو پانزین، گاز و نه‌فت ل دوهۆكێ ژ هه‌می جهێن دن گرانتر بویه، خوه‌زیا دوهۆكیا ئه‌مپێرێ كاره‌بێ بنرخا هه‌ولێر و سلێمانیێ یه، خوارنگه و هوتێل بێ ركا به‌رن د نرخێن خوه‌دا، دوكتور و ده‌رمان بێ به‌ڤلن، موچه ژ هه‌میا كێمترن، دامه‌زراندن ژ هه‌میا كێمترن، ژێرخانا ئابوری ژ هه‌میا كومباختره، جادده ژ هه‌میا خرابترن، كێمترین ژمارا نه‌خوشخانا و بنكێن ته‌ندوروستی پشكا دوهوكه، زۆرترین گومرك و خویك لسه‌ر بازرگانێن دوهوكه، كێمترین میزانی پارا دوهوكه و ماسترین باجه لسه‌ر خه‌لكێ دوهوكه، ماسترین سزا بو خه‌لكێ دوهوكه، كه‌سێ ژهه‌میا پتر ده‌ڤێ وی هاتیه گرێدان خه‌لكێ دوهوكه، كه‌سێ پتر ژ زیندانێ دترسیت خه‌لكێ دوهوكه، كه‌سێ پتر ژ هه‌میا ژینگه‌ها وی هاتیه پیسكرن خه‌لكێ دوهوكه، كه‌سێ پتر ژ هه‌میا هاتیه پاشخستن خه‌لكێ دوهوكه. دنڤا چه‌ندین كه‌نالێن تلڤزیونێ دو كه‌نالێن بێ سره‌وبه‌ر دبێژن ئاڤ، ئه‌ڤێن دن هه‌می دبێژن ئاو، كێمترین و كرێترین به‌رهه‌مێن هونه‌ری یێن دوهوكن ژبه‌ر نه‌بونا خه‌رجی.
هه‌لبه‌ت دبابه‌تێ كورونا دا خه‌لكێ دوهوك به‌ری هه‌میا كرنه دژورڤه و مالێن وان بو كرن زیندان. پشتی بریارداین كو لهه‌رێمێ ژیان ئاسایی ببیت لسه‌ر كاسبكارێن دوهوك یاسایێن تازه ده‌رخستن كو نابیت وه‌ك به‌شێن دن ژ هه‌رێمێ بیت. لدوهوك زۆرداری زو به‌لاڤ دبیت بیه‌ك بریار لێ بو ئازادیێ كومه‌ك جڤین و بریار دڤێن. لدوهوك سۆپاس كه‌س بكورونا نه‌مر، لێ لباژارێن دن موخابن خه‌لكه‌ك مر لێ دیسان دبێژن ل دوهوك به‌شه‌ك ژ جهێن كار دڤێن داخستی بن وه‌ك چایخانه. هون دوزان چما ئه‌ڤه لگه‌ل خه‌لكێ دوهوك تێ كرن؟ بمن ژ به‌ر لا مه‌ركزیه‌تێ یه، له‌وما دڤێت خه‌لكێ دوهوك بیه‌ك ده‌نگ بێژن به‌لێ بو مه‌ركه‌زیه‌تێ، مه دڤێت ئه‌م یه‌كسان بین ل؛گه‌ل هه‌ولێر و سلێمانیێ. بكورتی و بكوردی وار هه‌ر ئه‌و واره لێ لهه‌می ده‌ڤه‌را نه ئه‌و بوهاره.