بۆ کەسێن دبێژن: “عالەمیەن پانزینا گرانبووى”!

جاسم محمد شرنەخى

رۆژ ب رۆژ پشتا هاوڵاتیێن هەرێمێ دبن بارێ قەیرانێت جوداجودا ڕا خواهر دبت، نێزیکە ژى بشکێت؛ پشتى بەڵاڤبوونا هەژاریێ وەکى دڕەندەیەکێ بێ رەحم ل ناڤ تەخ و چینێت ڤى وەڵاتێ ئاخ زێڕینێ گەل زڕبەهر و هەژاردا، ل ڤێ داویێ بێهن تەنگكرن ب مەزنبوونا قەیرانا وێ پێدڤیا رۆژانەیا خێزان و تاکەکەسان (پانزینێ) زێدە زێدە دژوار بوویە، بهایێ وێ گەهشتیە وى ئاستى خەلک یێ ماینە ب ئەردێ خۆدێڤە، ئێدى پێ چێنابن لڤین و گەڕێن خوەیێن فەر بکەن، مامۆستایەکێ ژمن ڕا سویند خوار؛ گۆتى: من د مالا خوەدا هند پارە نەبوون چەند لیترەکێت سۆتەمەنیا پێدڤى بکەمە ترۆمبیڵا خوەدا، ئەز مەجبۆربۆم من پازدە هزار قەر کرن. ڕوەشەکا هۆسان یا ڤى فەرمانبەرى و هێلەکا بەرفرەهـ ژ جەماوەرى نەخاسمە ل دەڤەرا مە بەهدینان کا چەند دلئێشە، لێ یا پتر دلێ مرۆڤى ئازار ددت و نێزیکە ب پەقینت؛ ئەو بێ وژدانى یان ژى بێفامیا هندەک کەس و کەسایەتێن بەرپرس بەرچاڤ دکن؛ دەمێ کۆمەکا بەهانە و هێچەتێن بێى هیچ بونیات و بناخە پێش وان فاکتەر و یێن دبوینە ئەگەر بۆ قەیرانا پانزینێ دگرن، نەخاسمە وەختێ دبێژن: “عالەمیەن- ل جيهانێ” بهایێ وێ بلند بوویە!! بەرامبەر ڤێ گۆنەهـ و خەلەتیا ژ ڕاستیێ ڤەقەتاى ئەز ب ئەرکەکێ ئینسانى و نشتمانى دبینم، چەند خالەکا وەکو بەرسڤ ژ بۆ ڕاستى و ڕویێ خۆدێ بەرچاڤ بکم:

1- ئەگەر بهایێ پانزینێ ل جیهانێ بلند ببیت، لێ – بێ گومان – داهاتا کەسى ل زۆر وەڵاتێن جیھانی یێ باشە، و خەلک ناهێنە هەژار کرن و مۆچەیێن وان ناھێنە خوارن و گیرۆکرن، بەلکێ ل گەل گرانبۆنا بازاری پەیسکا مۆچەیان دھێتە بلندکرن، ئەڤ ڕاستیە حاشا نەهەلگرە. مخابن وەکو نمۆنە: مەلاقەکێ هەر چەندە ویێ خوە گەهاندیە نەرویج و كەڤلێ خوە ژ گورگێ هەژارکرنێ قورتال کریە، د پەیڤەگەهەکا سوشیال میدیایێدا پۆستەک بەڵاڤ کربوو، گۆتى: پانزین ل ڤێرێ ژى زۆر گرانبوویە نەکو تەنها ل کوردستانێ، لێ وژدانێ وى نابێژت ل نەرویج داهاتى کەسى یێ چەوانە و یێ کوردستانیێن بەلەنگاز چەوانە!

2- ئەگەر ل جیهانێ هەمیێ بهایێ پانزین و سۆتەمەنى بلند ببیت، لێ پشتەڤانى و سەپۆرت ژبۆ پێدڤیێن گرنگ نەمازە پانزینێ هەیە، تایبەت ل وەڵاتێن نەفتفرۆش، بەلکى هەتا ل هندەکێن بێ نەفت ژى مینا ئوردنێ نان و پانزین و غازا مالان ژ وان پێدڤیێن حکۆمەتا وێ زۆر پشتەڤانیێ لێ دکت.

3- باشە ما عیراق ژى نە وەڵاتەکە ژ جیهانێ، ئەها ئەڤە میسلە، ئەگەر تۆ ژ دهۆکێ بەرەکێ بەردەقانیێ پاڤێژى دێ گەهتە نێفا وى باژێرێ جیران!، پانزینا نورمال ب کواڵیتەکا زۆر ژ یا کوردستانێ باشتر ب (450) دینارانە و ل ڤێرێ گەهشتە نێزیکى (1100) دیناران، بەلێ ب گۆرەى گۆتنا بەرپرسەکێ شۆلەژیێ پارێزگەها دهۆکێ، ل وەرزێن نەیێن گەرم حکۆمەتا عیراقێ ئەوا دگۆتنێ ” موفلیس” ڕۆژانە (دوو ملیۆن) لێترێن پانزینا نۆرمال ب بهایەکێ پانزینخانە قازانجە خوە پاڤێژت سەر و لێتر ب (450) دیناران دهێتە فرۆتن، و (نیف ملیۆن) لێتر یا ڕنبۆى ئانکۆ (موحەسسەن) ب (650) دیناران دهێتە فرۆتن، هەمان ژێدەر دۆپاتکر: کو دێ ل دەمەکێ نێزیک ژ بەر وەرزێ گەرمێ هاڤینێ ڤێ سەپۆرت و پشتەڤانیکرنێ زێدە کن، واتە: دێ بتە (3 ملیۆن) یا نۆرمال و (3 چارێکێ ملیۆنێ) یا موحەسەن ژبۆ جیرانێت مەیێت میسلى.

4- ڕاستە ل سەر ئاستێ جیهانێ بهایێ پانزینێ بلندبوویە لێ ل وەڵاتێن دونیایێ زەلالى (شەفافیەت) هەیە، ل کوردستانێ چ ژوێ تشتى نینە و دویرترین کەرت ژ زەلالیێ: کەرتێ سۆتەمەنى و نەفتێیە، ئەڤە ژى ب شادەییا بەهرەکا زۆرا بەرپرس و پەرلەمانتاران، ڤێجا دناڤا گەندەڵیەکا هۆسان یا دزین و فەشارتنێدا ما نە شەرمزاریەکا مەزنە بەحس ل بلندبوونا جیهانى یا پانزنێ بهێتە کرن.

5- یا قەبحەتر – دێ بێژین بێ کومینت – بۆچى ل هەولێرێ پانزیزنا نورمال ب ( 750-770) دینارانە و ل دهۆکێ نێزیکى (1100) دینار بهایێ لیترەکا نۆرمالا گەنیە؟!

6- ل جیهانێ یا بلندبووى بەلێ کێ دیتیە هەتا ل موزەمبیق ژى بیت، مینا قورخکرنا ل کوردستانێ هەى ل جهەکێ دیتر هەبت؟!، ڕاستە حکۆمەتا هەرێمێ (25) هزار برمیلا ددت کومپانیەکا بناڤ کەرتێ تایبەت، ژنوى ئەو ددت هندەک کومپانیێن تێژک و ژ گاى گۆهـ دگەهت دهۆکێ و چ ناگەهتە سلێمانیێ، بەهرەکا زۆرا زێدەتر ژ یا دهۆکێ بۆ هەولێرێ دچیت، لێ قەبارێ هەر زۆر ژێ بەس خۆدێ و ئەوێن ژمە بۆشتر دزانن چ لێ دهێت، هەمان بەرپرسێ بەحسێ وى هاتیە گۆتن، دبێژت: ررۆژانە ژ سەرجەمێ (28) تانکەرێن پانزینێ؛ ب زێدەهى تەنها (6) بۆ دهۆکێنە و یێت دیتر ئەجنى ژى نزانن چ لێ دهێتن!

7- خۆدانێت بەرامبەرکرنا جیهانى گەلۆ ل کیژ ل وەڵاتەکێ پەترۆل بەرهەمێنەر هەیە: ئينان و هاوەردەکرنا سۆتەمەنیێن پەترۆلێ رۆژانە بهێتە کرن؟!، ئەو هەواردەکرنە ژى ژلایێ چەند کۆمپانیەکێن کێمێن ئەم هەمى دزانن یێت چ جۆرە نەهەنگانن بهێتە قورخکرن؟!، لەیزتن ب پێدڤیێن رۆژانە بهێتە کرن، خوینا خەلکێ ژى ڕۆژانە بهێتە مێهتن.

باوەرکن زۆر لایەنێن گرنگێن مایین لێ ئەڤێن مە گۆتین تێرا سەرسپى بۆنا ژ خەم و کۆڤانان ڕا هەیە. لەوا ئەز داخوازێ ژ بالادەستێن وژدان مایین دکم: هەمى دۆسەیان بدەنە ڕەخەکێ، بهێن سنۆرەکێ بۆ ڤێ تڕانەخانەیا تراژیدى دەینن، خەلکێ ژ ڤێ ستەمێ قورتال بکن، ئەلبەتە ئەڤە ماکا هەمى دەرد و بەڵایانە.