ئازادییا هزرێ ل بن گەفێن کەڤنەشۆپپارێزان(کۆنزەرڤاتیڤ) دایە!!
محمەد چەلکی
ئازادیا من، ژ من دەستپێدکەت کانێ هەتا چ ڕادە ئەز رێزێ ل ئازدیا تە دگرم. د گەلەک نڤیسێن خوە دا من دیارکریە کو ل کوردستانێ بیاڤێ ئازادیا هزرێ ل سەر سیڤاندا نەبوونێیە. دبت گەلەک وەسا هزر بکەن هەبوونا فرە پارتایەتی و پەرلەمان و کۆمەکا سەندیکا و یانێن جڤاکێ سڤیل گرۆڤەنە کو ئازادیا هزرێ ل کوردستانێ یا بەرقرارە! ئەڤە ڕاستە. لێ پەیادەکرنا ئازادیا هزرێ د کیش ئاستی دایە، چەند رێز ل هزرا جودا، رەگەزێ جودا، دوو ڕەگەزی، رەگەز گوهۆرین، ئایینێ جودا و … جوداهیێن دن دهێتەگرتن!
هەتا جڤاک یێ ئازاد نەبت و رێز ل جوداهیان نەهێتە گرتن، مرۆڤ نکارت بێژیت ئازادی بەرقرارە!! ئازدیا سیاسی هەتا ڕادەکی یا هەی لێ ئازادیا هزرێ و بیاڤێ کارکرنا هزرێ د ئاقارێن ئایینی، مافی(حقوقی)، ڕگەزی(پرسا ژنان، دوو ڕەگەزی، رەگەز گوهۆر)، خودانێن پێدڤیێن تایبەت، پیران، ژینگەه، ئایین گوهەرتن، نەتەوەیی(مەرەم ژێ تورکمان، ئاسووری، عەرەب و …. تد)، دا یا پری ئاستەنگە و هێزا کەڤنەشۆپپارێز لێ خوەدی دەنگێ هەری بهێزە! ب تایبەت هێزا کەڤنەشۆپیا ئایینی ئاستەنگا هەری مەزنە د بیاڤێ پەیادەکرنا ئازادیا هزرێ دا.
یا هێزێ ددەت کەڤنەشۆپپارێزێن ئایینی کولتۆر و قانوونە. هەتا گوهەرتن د ڤان هەردوو بیاڤان دا(کولتۆر. قانوون) پەیدا نەبن مەحالە ئازادیا هزرێ ڕێکا خوە یا ڕاست بگرت، دەولەتێن عەرەبی و جیهانا سێیەمین باشترین نموونەنە، بەردەوام د بازنەکا ڤالا دا دزڤڕن، دکتاتۆری و شەرێن ناڤخوە هێشتا بەرووکا وان بەرنەدایە، وەرارا زانستی و پێشڤەچوونا ئابووری ژ قەیرانەکێ بۆ ئێکا دن گرێل دبن و دەولەتا هەڤوەڵاتی ژ دویرییا عەرد و عەسمانییە!! ئاریشا کولتۆری و باندۆرا وێ ل سەر جڤاکی و پرسا ئازادیا هزرێ نەکێمترە ژ هێزا قانوونێ. کولتۆر وەک بۆماویە ژ نڤشێن چووی بۆ نڤشێن نوو، ئەڤ بۆماوەیە رەنگێ هزرکرن، جیهان بینی، پەیوەندیێن جڤاکی، سەرەدەریکرن دگەل یێ دی دیار دکەت.
پێکهاتەیا هەر مرۆڤەکی هەلگرێ چەند بۆمایێن نڤشێ بەری خوە دهەلگرت، ئەڤ چەندە ژ سەرەدەریا وی دگەل یێ دی دیار دبیت. د کولتۆرێ جڤاکێن دەرگرتی دا وەک یێ کوردستانێ کو هێشتا تاک ب چاڤێن جڤاکی دهێتە هەلسەنگاندن و پرسا کەسایەتیا سەربخوە ژ چارچۆڤێ گشتی دەرنەکەفتیە، کولتۆر دبیتە ئاستەنگ بۆ پرسێن کەسایەتی و گەهەشتنا مافان(خوەیی)، بۆ نموونە ژن د چاڤێن جڤاکێن دەرگرتی دا پلە دوویە و شیانێن وێ د پرۆسەسا پێشڤەچوونا جڤاکی دا بەربەستکریە، هەروەسا پرسا رێپێدایی و رێپێنەدایی(حەلال و حەرام) کو ئەڤە تەڤ ل دژی ئازادیا هزرێنە چونکو هزرا ئازاد چ تابۆ و بەربەستا ناس ناکەت. دڤێت ژبیرنەکەین ئایین دهێتە هەژمارتن ژ پێکهاتەیێن کولتۆری.
ئاریشا قانوونێ کو ئەڤە ژ هەموویان ترسناکترە و ماکا هەموو ئاریشێن دبنە رێگر بۆ پێشڤەچوونا هزرا ئازاد و بەرهەمێ ژ ئازادیا هزرێ دهێتە شکەڤا جڤاکان.مخابن ل کوردستانێ هەتا نوکە مە دستوورەک نینە کو کار و ئەرک لێکهاتبنە جوداکرن، دا ل بەر رەوشەنیا برگێن قانوونێ جڤاک بکەڤیتە رێ. ئەو قانوونێن ئەڤرۆ ل کوردستانێ دهێنە پەیادەکرن، یێن عێراقێنە. ب قانوون ئازادیا هزرێ و پرسێن گرێدایی وێ هاتینە لغاڤکرن و رێ ل بەر هاتیە گرتن. ئەڤ یەکە ب زەقی دیارە د ماددێ دووێ دا دیارە، تێدا هاتیە: یا ئێکێ:ئیسلام ئایینێ دەولەتێیە، ئەو بنگەهێ داڕێتنا قانوونانە.ا- ب چ رەنگا رێپێدایی نینە قانوونەک بهێتە دەرکرن کو دژاتی د گەل هیمێن ئیسلامێ هەبیت. شاشیا هەری مەزن ئەڤیە کو دەولەت خودان ئایین بت!! کو ئەڤە ب خوە هەم ل دژی ئایینی و هەم ل دژی هیمێن پێکڤەژیانێیە.
ل پێشیێ ئایین وەک رکابەرەک سیاسی دادکەڤیتە قادا ناکۆکیێن بەرژەوەندێن سیاسی، ئابووری و جڤاکی کو ئەڤە نە ئەرکێ ئایینییە، دیاربوونا ئایینی وەک کارەتەرەک سیاسی ئەرکێ بێ لایەنییا خوە ژ دەست دەت وەک رێنیشاندەر بۆ نێزیکبوونا خودێ و پرسێن میتافیزیکی. ژ ئەڤا چوویی دیار دبیت کو ئازادیا هزرێ ل بن گەفێن هێزا کەڤنەشۆپی(کولتۆر و قانوون) و نەلیبەرالییا دەستهەلاتێ چونکی ملکەچە بۆ دستوورێ عێراقێ(ماددێ دووێ)، بەربەستێن سەرکینە د فەراهمبوونا کەشەکێ ئازاد ل کوردستانێ. سێکۆچکا کولتۆر، قانوون و دەستهەڵات هێزا د دەستێ کەڤنەشۆپپارێزان دایە، هندی ئەڤ سێکوچکە بەرژەوەندێن وان د ئێک قازان دا بکەلن، رەوشا ئازادیا هزرێ ل کوردستانێ وەکو یا دەولەتێن عەرەبی و جیهانا سێیەمین ئاسۆیا فەراهمبوونا وێ دێ خەونەکا دویر دەراز بیت.
هزرکرن د پرسێن بڤە و تابۆ دا یێن ئایینی و کولتۆری پیرۆزی دایێ ئەڤرۆ ژ هەر سەردەمەکی پتر ئەم پێدڤینە دا ئەو شاشیا دەولەتێن عەرەبی و جیهانا سێیەمین کەفتیێ و بوویە سەدەم هەر ل دور بازنەکا ڤالا و خرش بزڤرن، ئەم نەکەڤینێ. ئازادی و ب ئازادانە هزرکرن د پرسێن بڤە و تابۆ و کولتۆری پیرۆزی دایێ دا مەرهەما چارەسەریا هەموو کێش و پرسانە. بێی ئازادی شیانێن مرۆڤان دهێنە سڕکرن.